Relacja Góral Info z III Rajdu szlakami oddziału partyzanckiego Wojciecha Duszy „Szaroty"

DrukujEmail

Wojciech Dusza „Szarota” był dowódcą pierwszego na Podhalu zbrojnego oddziału partyzanckiego, który podjął walkę z Niemcami i kolaborantami. W wyniku represji od jesieni 1943 roku w 18 podhalańskich miejscowościach zabitych zostało 96 osób należących do jego oddziału lub z nim współpracujących. Do niedawna Wojciech Dusza „Szarota” i jego oddział partyzancki byli prawie w ogóle nieznani. Idea jego upamiętniania wyszła od znanego podhalańskiego duszpasterza.

- Wiele lat temu ksiądz Tadeusz Juchas, kustosz Sanktuarium Maryjnego w Ludźmierzu pomagał mi w poszukiwaniu jakichkolwiek informacji o „Szarocie” - mówi Zbigniew Sikora, jeden z współorganizatorów III Rajdu szlakami „Szaroty”, autor książki o Wojciechu Duszy „Szarocie” „Krwawy Ślad Nieznani Bohaterowie Podhala”.

- Po ukazaniu się książki „Krwawy Ślad”, tuż przed śmiercią napisał do mnie między innymi:

Powstają grupy rekonstrukcji historycznej - może dobrze by było dla nich czy harcerzy utworzyć rowerowy czy pieszy szlak Szaroty, upamiętniający miejsca egzekucji, zasadzek na hitlerowców gestapowców, czy śmierci Szaroty (choć to wymaga jeszcze doprecyzowania) Budowanie świadomości historycznej o Podhalu o bohaterskich czynach u młodego pokolenia jest naszym obowiązkiem. Nie wolno nam się poddać ogłupiającej fali odrywania od korzeni młodego pokolenia. Dzieło zawiera karty historii, z których każdy powinien być dumny, że jest Podhalaninem”.

- Niedługo później zostałem zaproszony na patriotyczną uroczystość do Bielanki, gdzie wspomniałem te słowa księdza Tadeusza Juchasa o konieczności upamiętniania oddziału partyzanckiego „Szaroty” i niemieckich ofiar represji. Na zakończenie podszedł do mnie przedstawiciel Grupy Rekonstrukcyjnej „Błyskawica” z zapowiedzią, że zorganizują taki rajd. I tak we wrześniu 2015 roku na trasie z Bielanki do Odrowąża odbył się pierwszy Rajd szlakami oddziału partyzanckiego Wojciecha Duszy „Szaroty”. W następnym roku w drugim rajdzie na tym samym terenie uczestniczyło już ponad 330 osób – mówi Zbigniew Sikora.

9 czerwca 2017 roku odbył się trzeci rajd Szaroty, tym razem bliżej Tatr. Do uczestnictwa zaproszone zostały szkoły z powiatów nowotarskiego i tatrzańskiego, bowiem na tym terenie działał oddział Szaroty.

Na rajd stawili się uczniowie ze szkół: Podstawowej w Morawczynie, Gimnazjów z Bukowiny Tatrzańskiej, nr 2 z Cichego, Dzianisza Górnego, Gliczarowa Górnego, nr 1 w Krempachach, Nowego Bystrego, Poronina, Starego Bystrego, nr 2 z Zakopanego, im. Balzera w Zakopanem, Załucznego, Zębu i ze szkół średnich - Prywatne Liceum Nowy Targ, LO im. Balzera Zakopane, Zespół Szkół Hotelarskich w Zakopanem. W sumie wraz z opiekunami przybyło 353 uczniów i 37 zaproszonych gości pośród, których byli także członkowie rodzin „Szarotowców” oraz byli żołnierze komandosi. Po drodze dołączyły kolejne osoby i na zakończenie maszerowano w ponad 400 osobowym składzie. Najmłodszym uczestnikiem rajdu był czteromiesięczny Franek, a najstarszym Józef Pitoń mający osiemdziesiąt pięć lat, który przeszedł całą ponad dwunastokilometrową trasę.

Start odbył się przed budynkiem „Palace” Katowni Podhala w Zakopanem, gdzie zebranych powitał zastępca wójta gminy Poronin Andrzej Buńda, a następnie wraz z przedstawicielami rodzin złożył wiązankę i znicz pod tablicą Muzeum „Palace”. Następnie Roksana Szczypta-Szczęch z krakowskiego IPN-u przedstawiła zarys historyczny II Wojny Światowej i jej przebieg na Podhalu. Z Muzeum „Palace” głos zabrała Ewa Czamańska, która zaprezentowała krótką historię siedziby zakopiańskiego gestapo i represji na podhalańskiej ludności. Życiorys Wojciecha Duszy „Szaroty” oraz jego ludzi, którzy byli więzieni w „Palace” przedstawił Zbigniew Sikora, autor książki o Wojciechu Duszy „Szarocie” „Krwawy Ślad Nieznani Bohaterowie Podhala”.Następnie wszyscy udali się na cmentarz przy ul. Nowotarskiej. Znajduje się tam pomnik i zbiorowa mogiła pomordowanych przez zakopiańskie Gestapo. Następnym punktem była Gubałówka gdzie pod pomnikiem „Polonia Restituta” Józef Pitoń, znany regionalista i taternik, opowiedział o wojennych i dzisiejszych czasach. Kolejnym punktem rajdu było Nowe Bystre – Słodyczki i pomnik rozstrzelanych nowobystrzan. Dalej przemaszerowano do Nowego Bystrego na Maciuźnię pod kolejny pomnik rozstrzelanych, gdzie był dłuższy postój, podczas którego Zbigniew Sikora przedstawił historię pacyfikacji podhalańskich miejscowości związanych z Szarotą. Zaproszony gość Andrzej Kisiel weteran wojskowej jednostki GROM w swojej opowieści porównał walki polskich partyzantów podczas II Wojny Światowej do czasów współczesnych i rangi polskich żołnierzy w świecie. Następnie w ciszy wysłuchano wszystkich dziewięćdziesięciu sześciu nazwisk osób zabitych za działalność i współpracę z oddziałem „Szaroty”. Ksiądz Krzysztof Matuszyk proboszcz Parafii Nowe Bystre wspólnie z uczestnikami rajdu odmówił modlitwę za wymienione ofiary niemieckich represji a następie wygłosił patriotyczne kazanie. Ostatnim punktem rajdu była remiza OSP w Nowem Bystrem gdzie znajduje się tablica upamiętniająca Alojzego Polaka, żołnierza z oddziału „Szaroty”, który po torturach w „Palace” został rozstrzelany 1 listopada 1943 roku na cmentarzu przy ul. Nowotarskiej w Zakopanem. Tutaj podobnie jak na wszystkich punktach w imieniu uczestników rajdu rodziny złożyły wiązanki i znicze. Na zakończenie Andrzej Buńda odczytał list od wójta gminy Poronin Bronisława Stocha, po czym wszyscy otrzymali książki ufundowane przez Instytut pamięci Narodowej w Krakowie. Zmęczeni długą trasą uczestnicy posilili się wojskową grochówką.

- Dziękujemy uczestnikom za udział w rajdzie i wspólne poznawanie historii II Wojny Światowej na Podhalu. III Rajd „Szaroty” zorganizowaliśmy wspólnie z gminą Poronin, Zespołem Szkół w Nowem Bystrem oraz OSP Nowe Bystre, którym bardzo dziękuję za zaangażowanie. Honorowy patronat nad rajdem objęli: IPN, TOPR, TPN. Dziękujemy wszystkim służbom zabezpieczającym rajd: Policji, TOPR-owi i druhom OSP Nowe Bystre. Składamy serdeczne podziękowania za bezinteresowną pomoc, życzliwość i wsparcie III Rajdu sponsorom: PKL - grupa Gubałówka, Stacja Narciarska Kotelnica Białczańska, Stacja Narciarska Harenda, Zakłady Przemysłu Cukierniczego SKAWA S.A., Restauracja Gubałówka, Marzanna i Ryszard Bubkowie – Zakopane, Małgorzata i Wojciech Wojasowie – WOJAS FOTO, Leszek Wawrzyniak - fotograf, Stanisława i Jan Styrczulowie – Sklep Spożywczy w Ratułowie, Monika i Łukasz Styrczulowie - Zakład Kamieniarski Ratułów, Renata i Franciszek Styrczulowie – Nowe Bystre, Zbigniew Staszel – Nowe Bystre, Czesława Szaflarska – Bustryk Jarosze, Stanisław Bobak– TATROPOL Ząb. Dziękujemy IPN z Krakowa, który ufundował cenne publikacje dla wszystkich uczestników rajdu. Słowa wdzięczności kieruję do muzykantów przygrywających przy pomniku na Maciuźni oraz do wszystkich osób, które pomogły w organizacji III Rajdu. Do zobaczenia na następnych partyzanckich szlakach oddziału Wojciecha Duszy „Szaroty” - mówi Zbigniew Sikora.

III Rajd szlakami „Szaroty” odbył się pod patronatem medialnym gazety Góral Info.

Fot. Katarzyna Sternik, Andrzej Kubatek, Leszek Wawrzyniak, Łukasz Nodzyński

01-rajd_00102-rajd_00203-rajd_00304-rajd_00405-rajd_00507-rajd_00708-rajd_00806-rajd_00609-rajd_009
10-rajd_01011-rajd_01112-rajd_01213-rajd_01314-rajd_01415-rajd_01516-rajd_01617-rajd_01718-rajd_018
19-rajd_01920-rajd_02021-rajd_02122-rajd_02223-rajd_02324-rajd_02425-rajd_02526-rajd_02627-rajd_027
28-rajd_02829-rajd_02930-rajd_03031-rajd_03132-rajd_03233-rajd_03334-rajd_03435-rajd_03537-rajd_037
38-rajd_03836-rajd_03639-rajd_03940-rajd_04041-rajd_04142-rajd_04243-rajd_04345-rajd_04544-rajd_044
46-rajd_04647-rajd_04748-rajd_04849-rajd_04950-rajd_05051-rajd_05152-rajd_05253-rajd_05354-rajd_054
55-rajd_05556-rajd_05657-rajd_05758-rajd_05859-rajd_05960-rajd_06061-rajd_06162-rajd_06263-rajd_063
64-rajd_06465-rajd_06567-rajd_06766-rajd_06668-rajd_06969-rajd_07075-rajd_07670-rajd_07177-rajd_078
78-rajd_07979-rajd_08076-rajd_07780-rajd_08181-rajd_08282-rajd_08383-rajd_08484-rajd_085