Historia
Mapy
Stare Fotografie
Dawne Budownictwo
2/4/2005
Zmarł Papież Jan Paweł II
19/4/1873
urodził ks Michał Czerwiński
22/4/1960
Pierwszy telefon w Nowem Bystrem
Zobacz historyczne wydarzenia z Nowego Bystrego

2 wojna światowa

 1941-10-31
Na reprodukcji powyżej OBWIESZCZENIE o wyroku śmierci między innymi na Alojzego Polaka z Nowego Bystrego rozstrzelanego przez okupantów 31.10.1943 roku.

W czasie okupacji niemieckiej, jesienią 1943 r. Gestapo dokonało trzykrotnie rozstrzeliwań mieszkańców Nowego Bystrego. Wydarzenia te  zostały odnotowane w kronice szkoły. <przeczytaj>  W aktach parafialnych, niektórym z osób zamordowanych nie odnotowano nawet daty zgonu. Na pewno obawiano się represji ze strony Gestapo. Po zakończeniu wojny nikt nie podjął tego tematu. Dopiero w latach 60-tych kierownik szkoły Władysław Sikora zebrał wszystkie nazwiska rozstrzelanych a w księgach parafialnych odnalazł ich daty urodzin. Od strony grozy, wydarzenia te są wciąż żywe w pamięci ludzi starszych. Jednak sporo było trudu z zebraniem danych personalnych i dokładnym opisem faktów. Gestapo rozstrzeliwało ludzi w odwecie za czynny udział w oddziałach Armii Krajowej i za pomoc paryzantom. Uzsykane informacje zostały wpisane do Kroniki Szkoły aby upamiętnić te tragiczne wydarzenia.. 

23 października 1943 r. Zostali rozstrzelani :

  1. Jan Pitoń ur.14X.1898r.
  2. Stanisław Skubisz - Ziemion ur.11.XII.1907r.
  3. Stanisław Staszel - Hatos ur.6.IV. 1908r.
  4. Jan Tylka - Jaś ur.5.IX.1900r.
  5. Andrzej Zubek - Tomek ur.11.I.1921r.


1 listopada 1943 r. na cmentarzu przy ul. Nowotarskiej w Zakopanem został rozstrzelany Alojzy Polak

6 listopada 1943 r. zostali rozstrzelani:

  1. Bronisława Molek - Loska z Ratułowa ur. 1918
  2. Jakub Słodyczka - Jasiosek ur.24.VII.1901r.
  3. Franciszek Słodyczka - Jasiosek or. 22.02.1895
  4. Antonina Slodyczka - Fucek 24.12.1902r.

7 grudnia 1943 r. zostali rozstrzelani:

  1. Stanisław Gąsienica - Matus ur. 1893r.
  2. Andrzej Gąsienica - Matus ur.21.IX.1905r.
  3. Stanisław Gąsienica - Grapny ur. w 1896r.8. 
  4. Józef Łowisz – Łatas ur.
  5. Ludwika Słodyczka - Baca ur. 1905r.
  6. Antonina Słodyczka - Fucek ur.26,IX.1892r.
  7. Agnieszka Słodyczka - Fucek ur.11.III.1897r.
  8. Władysław Słodyczka - Fucek ur. 1914 lat 29

Na cmentarzu w Nowem Bystrem ciała zostały pochowane w zbiorowych mogiłach bez trumien i pogrzebu. Obecnie mogiły upamiętnione są nagrobkami z wykutymi nazwiskami pomordowanych.

23 lutego 1944 r. na cmentarzu w Tylmanowej w odwecie za zastrzelenie przez paryzantów AK niemieckiego komendanta, rozstrzelano między innymi mieszkańców Nowego Bystrego-Słodyczek aresztowanych podczas pacyfikacji 6 listopada 1943. Byli to :

  1. Jan Słodyczka "Fucek" ur. 1900 r.
  2. Franciszek Słodyczka ur. 1920 r.

Na froncie II wojny światowej zginęli :

  1. Andrzej Łacek - Sklepnik
  2. Andrzej Kula - Barancorz
  3. Andrzej Tylka - Tomuś

Z przymusowych robót w Niemcach nie powrócił Józef Nalepa - Adam. Ojciec oczekiwał na niego przez długie lata

W Zakopanem przy ulicy Chałubińskiego stoi willa „Palace” – katownia górali w czasie okupacji niemieckiej,gdzie przetrzymywano między innymi mieszkańców Nowego Bystrego. W piwnicach budynku gdzie mieściły się więzienne cele, wydrapane były na ścianach napisy i wszędzie znajdowały się ślady krwi skatowanych ludzi. Za budynkiem lub na cmentarzu przy ul. Nowotarskiej rozstrzelano wielu więźniówi. Po wojnie założono tam muzeum pamięci ofiar gestapo. Początkiem lat 90-tych kiedy odnalazł się jego właściciel budynek sprzedano w prywatne ręce. Piwnice przy okazji remontu przebudowano, zatarto ślady męczeństwa. W jednym z pomieszczeń urządzono Izbę Pamięci. Na płocie przy chodniku wisi skromna tablica z napisem: „Pallace – katownia Podhala”, pod nią wiązanka sztucznych, wyblakłych kwiatów. Tak zanika pamięć o męczeństwie wielu ludzi z Podhala.
Więzień „Palace” Władysław Szepelak z Bielanki w swoim wierszu napisał:

palace „... Był czas, gdy w domu tym trzęsły się mury
Przekleństwa, bicie, śmiertelne tortury
Tu kajdaniarze czując, że śmierć bliska
Na murze w tynku drapią swe nazwiska
Z myślą o krewnych, gdy wojnę przetrwają
Nazwiska swoich bliźnich odczytają
Tych, którzy tutaj byli katowani
Przez czarne orły ze swastykami
Przeszła już wojna po niej lat dziesiątki
Gdzież się podziały kajdany, pamiątki
Ślady znaczone krwią, paznokciami
Cośmy przykuci do muru drapali
W miejscu, gdzie kiedyś ludzi mordowano
Pralnię zrobiono i brudy prano
Zniszczono napisy ryte paznokciami
Wyrwano łańcuchy razem z kajdanami
Na miejscu kaźni pralni fundamenta
A naszych cierpień nie chcą pamiętać...” ( 1994r.)