Nowe Bystre

Mieszkańcy

Moja Wieś - Nowe Bystre

Nie posłabyk nika chocby miy wołali, 

I góry ze złota nawet łobiycali 

Choć te nase pola straśnie kamieniste,
Ale jest powietrze dobre, zdrowe, cyste.

Tatry nase piykne choć som nie ze złota
Patrzeć zawse na nie biere mnie łochota.
Kochom nawet e lesie mek, paprocie i goje,
Jedlicki ukachane moje.

Syćko w mojej wiosce kochom jako swoje
Kie poziyrom po niyj rośnie serce moje.
Bez niej moje zycie scynśliwe nie bedziy
Kabyk ino posła toby mi siy wsyndyj

Bystrzańsko dolina piykno jako zodno,
Droga bez niom wiedziy równiućko, paradno
W auto se siedne, cos na to powiycie,
I za małom kwilke bedem już we świecie.

Przy drodze se tako piykno skoła ciesy,
Bystrzańsko gromada rano do niej spiesy
W jasnyk piyknyk klasak wiedze dziś zdobywo
Świat przed niom łotwarty syćkie jego dziwa 

A ty syćkie dziwa co se we wsi mome,
To wyj dobrym ludziom duzo zawdziyncome,
Kceme razem śnimi siy dzisiok radować 
I z całego serca piyknie podziękować.

 Autorką wiersza jest Maria Stoch nauczycielka Szkoły Podstawowejw Zębie.

Położenie

W odległości 2 km od górnej stacji kolejki na Gubałówkę u podnóża jej północnego stoku w kotlinie potoku Bystry znajduje się wieś NOWE BYSTRE.

• Nowe Bystre to wieś położona na wysokości 800-960 m n.p.m. 
• Połączenia drogowe sprawiają ,że do skrzyżowania z "zakopiańką" w Poroninie jest 7 km i dalej do Zakopanego 5 km.Do Kościeliska można dojechać przez przez Słodyczki i Butorowy Wierch 7 km. W kierunku północnym można dojechać do Nowego Targu 28 km. Do Zakopanego ,można również dotrzeć pieszo 2 km przez las gubałowski do górnej stacji kolejki i dalej zjechać do Zakopanego.
• Na szczytach zachodniego stoku znajdują się należące do Nowe Bystrego przysiółki : SŁODYCZKI, KULE i DUTKÓWKA
• Od strony wchodniej sąsiaduje z najwyżej usytowaną wsią w Polsce ZĄB.
• Po drugiej stronie zachodniego grzbietu znajduje sie wieś DZIANISZ.
• Północną granicę NOWE BYSTRE dzieli z RATUŁOWEM. Mieszkańcy Ratułowa Górnego należą do Parafii Nowe Bystre i pomimo rozdzielenia administracyjnego ( Ratułów należy do gmniny Czarny Dunajec ) tworzymy z nimi trwałą wspólnotę parafialnią. Dzieci z Ratułowa Górnego uczyły się też w Szkole Podstawowej w Nowem Bystrem a ich rodziny swoją pracą społeczną przyczyniły się w budowie budynku szkolnego. To zaangażowanie zostało upamiętnione w Kronice Szkolnej z tamtych lat. Nasze wioski trzymają się razem i w USA gdzie koła Związku Podhalan Nowe Bystre i Ratułów organizują wspólne spotkania opłatkowe czy letnie pikniki.

Mapa wojskowa 1932

Wojskowy Instytut Geograficzny
MAPA Pas 52 Słup 30 Skala 1:100 000

>powiat-Nowotarski

Wojskowa mapa tego regionu zawiera szczegółowe opisy miejscowości,nazw potocznych ,dróg polnych i ścieżek.

W odległości 2 km od wierchu Gubałówki(1128 m n.p.m.) u podnóża jej północnego stoku w kotlinie potoku Bystry znajduje się wieś NOWE BYSTRE.

Na szczytach zachodniego stoku znajdują się należące do Nowego Bystrego przysiółki : SŁODYCZKI, KULE i DUTKÓWKA Od strony wchodniej sąsiaduje z najwyżej usytowaną wsią w Polsce ZĄB.Po drugiej stronie zachodniego grzbietu znajduje sie wieś DZIANISZ.Północną granicę NOWE BYSTRE dzieli z RATUŁOWEM.
Nowe Bystre to wieś położona na wysokości 800-960 m n.p.m.

Panorama Nowe Bystre 15.06.2005

Letnia panorama Nowego Bystrego. Widok z drogi do Zębu 15 czerwca 2005 roku.

Nowe Bystre Architektura

Nowe Bystre zachowało starodawny charakter i styl architektury góralskiej. Dominuje u nas budownictwo drewniane z nielicznymi murowanymi domami. Dzisiejsi mieszkańcy zachowują tradycje budowlane swoich dziadków i ojców budując nowe drewniane "chałpy" w stylu podhalańskim. Domy budowane były obok drogi, która wiodła wzdłuż potoku Bystry. Początkiem lat 60-tych, kiedy przez wieś wytyczono i wybudowano nową drogę, przebiegała ona niekiedy przez pola jak np. od granicy z Ratułowem do kościoła. Wówczas obok nowej trasy komunikacyjnej zaczęły powstawać następne budynki a dawna „stara” droga z czasem uległa zatarciu. 
Front domów z wejściem i oknami zwrócony jest na południe . Do budynków dostawione są pomieszczenia gospodarcze "sopa" i "boisko" ,które naogół po wschodniej stronie drogi przylegają do ściany wschodniej a po drugiej stronie drogi przylegają do zachodniej strony budynku. Tradycyjna góralsko "chałpa" budowana w kształcie prostokąta z trójpodziałem: -corno izba -sień - bioło izba. Corno izba była pomieszczeniem codziennego użytku domowego i gospodarskiego ,gdzie mieścił się piec to z tego powodu drewniane ściany (płazy) szybko czerniały. Bioło izba była pomieszczeniem odświętnym , nieogrzewanym gdzie przechowywane były odświętne ubrania ( wieszane na zyrdce lub przechowywane w skrzyni) oraz pościele (łóżka) do spania. Sień umiejscowiona na środku stanowiła równocześnie wejście i oddzielała biołom izbe od cornej izby. Z czasem sień powiększyła się w stronę frontu i wejście do niej zostało przeniesione od strony cornej izby a często po drugiej stronie wzdłuż biołej izby była bogato zdobiona wyranda (balkon) .

Nowe Bystre ma zwartą, gęstą zabudowę. W dawnym ciągu zabudowy brakuje już parcel budowlanych, dlatego "nowe" Nowe Bystre buduje się już wzdłuż drogi do Zębu. (fotografia z prawej strony )Ten nowo zabudowany teren nazwano " nową wsią". Do niedawna najdalej od wsi zbudował swój dom Stanisław Staszel - Kubyn, ale obecnie w ostatnim czasie powyżej powstają już nowe zabudowania.

Drugim kierunkiem rozbudowy jest odcinek nowo wybudowanej drogi do Słodyczek. Zjawisko to występuje w większości podhalańskich wiosek i prawdopodobnie w ciągu najbliższego dwudziestolecia Nowe Bystre połączy się z Zębem gdzie również powstają nowe domy wzdłuż drogi do Nowego Bystrego. 

Patrząc na budynki wybudowane przed rokiem 1989 musimy pamiętać o tym, iż w ówczesnych czasach dostęp do materiałów budowlanych był bardzo ograniczony. Dlatego często stosowało się materiały, które udało się zdobyć a nie takie, jakie chciałoby się zastosować. Dotyczy to przede wszystkim pokrycia dachowego, bowiem w większości przypadków drewno na budynek pozyskiwano z własnych zasobów leśnych. Ubocznym efektem braków materiałowych pozostał nawet do dnia dzisiejszego zwyczaj gromadzenia przez wiele lat obok domu różnorakiego budulca: pustaków, pokrycia, piasku, wapna itp. Obecnie materiałów budowlanych jest pod dostatkiem, ale są one teraz za to bardzo drogie.

Nowo budowane budynki w Nowem Bystrem w zdecydowanej większości nawiązują do tradycyjnego stylu podhalańskiego. Zalewające Podhale projekty budynków niemające nic wspólnego z regionem możemy zobaczyć przede wszystkim w Zakopanem, ale niestety zaczynają pojawiać się też w wioskach. Mamy nadzieję, że napływ tej pseudo-architektury ominie naszą miejscowość a nowe budynki będą zarazem nowoczesne w funkcji i konstrukcji ale w formie zewnętrznej nawiążą do stylu podhalańskiego. Dlatego na naszym portalu będziemy promować architektów projektujących w stylu góralskim i podhalańskim i znajdą się oni na naszej stronie promocyjnej.

Poniżej przykładowe różne style architektoniczne w Nowem Bystrem i Słodyczkach